Hiểu về Di sản, Văn hoá Bản địa và Tham gia vào Thiết kế

Giáo sư Pratyush Shankar là một kiến trúc sư chuyên nghiệp, hiện đang giữ chức vụ Hiệu trưởng (Provost) và Trưởng Khoa Thiết kế Môi trường & Kiến trúc (SEDA) tại Đại học Navrachana, Vadodara, Ấn Độ. Trước đó, ông từng là Quyền Trưởng khoa Kiến trúc và Trưởng chương trình Cử nhân Kiến trúc tại Đại học CEPT, nơi ông đã giảng dạy hơn hai thập kỷ. Gần đây, ông được vinh danh là Đại sứ Quốc tế của Đại học Bonn (Đức) và từng nhận Học bổng cao cấp Alexander Von Humboldt trong giai đoạn 2015–2017, được mời nghiên cứu tại Đại học Bonn. Ông là tác giả của nhiều cuốn sách có giá trị như “Lịch sử Hình thái Đô thị” (NXB Oxford University Press, Ấn Độ), “Các Thành phố Himalaya: Mô hình định cư, không gian công cộng và kiến trúc” (NXB Niyogi, New Delhi, 2014). Ông cũng là Giáo sư thỉnh giảng tại chương trình Mundus Urbano, Khoa Kiến trúc, Đại học TU Darmstadt (Đức). Bên cạnh hoạt động học thuật, ông cũng điều hành văn phòng thiết kế riêng và đã thiết kế, xây dựng nhiều công trình nhà ở và thương mại tại Ấn Độ. Ông từng nhận Giải Kiến trúc sư của năm lần thứ 22 (2013) do J K Cement trao tặng ở hạng mục Thiết kế Nhà ở, và Giải thưởng toàn quốc “Kiến trúc sư của năm” (2012) với dự án “Ngôi nhà cho ba nghệ sĩ”. Trong giai đoạn đầu sự nghiệp, ông cũng giành giải Nhà thiết kế trẻ của năm (2000) do tạp chí Indian Architect & Builder tổ chức tại Mumbai. Giáo sư Pratyush là người sáng lập CityLabs India, một sáng kiến nhằm nâng cao nghiên cứu, đào tạo và nhận thức về đô thị tại Ấn Độ. Ông từng là Giám đốc sáng tạo của chương trình Humboldt Residency 2023 – “Tài nguyên quý giá của chúng ta” và là diễn giả chính tại Humboldt KOSMOS Lecture tổ chức tại Berlin vào tháng 9 năm 2023. Ngoài ra, ông còn nhận Học bổng Ford–Asia 2008–09 của Quỹ Asia Fellowship Foundation tại Bangkok, cho nghiên cứu “Liệu có tồn tại một thành phố Himalaya?” tại Nepal. Từ năm 2005, Giáo sư Pratyush Shankar là thành viên Ban Cố vấn của ISVS và đã tích cực tham gia tổ chức các hội thảo ISVS tại Ấn Độ, Thổ Nhĩ Kỳ, Bali, SPA Bhopal, Navrachana (Ấn Độ), Thái Lan và Sri Lanka.

Hoàng Thúc Hào là kiến trúc sư sáng lập và điều hành 1+1>2 Architects, hoạt động tại Việt Nam. Ông là kiến trúc sư Việt Nam đầu tiên giành Giải thưởng SIA-GETZ 2016 cho Kiến trúc sư xuất sắc châu Á, và cũng là người Việt đầu tiên nhận được 2 giải thưởng lớn (tổ chức 3 năm một lần): Giải thưởng Vassilis Sgoutas cho Kiến trúc phục vụ người nghèo năm 2017 và Giải thưởng Robert Matthew cho Môi trường bền vững và nhân văn năm 2023 do Liên hiệp Kiến trúc sư Quốc tế (UIA) trao tặng. UIA nhận xét: “Hoàng Thúc Hào đặc biệt quan tâm đến khu vực nông thôn và cộng đồng nghèo, nhấn mạnh vai trò của kiến trúc sư trong quá trình xây dựng và đổi mới xã hội. Với sự am hiểu sâu sắc và khả năng thích ứng với điều kiện địa phương, ông đã tiên phong trong nhiều đổi mới. Người dân được tham gia và trở thành một phần không thể thiếu trong quá trình xây dựng, từ đó được trao quyền cải thiện môi trường sống của mình. Ông không chỉ hướng tới sự bền vững trong xây dựng, mà quan trọng hơn là tôn trọng và phát huy giá trị văn hóa trong các tác phẩm – một khía cạnh thường bị bỏ qua ở các nền kinh tế đang phát triển.” Thực tế, Hoàng Thúc Hào là một trong số ít kiến trúc sư Việt Nam có tư duy cộng đồng rõ rệt, kết hợp môi trường tự nhiên và không gian sống với mối liên kết bền chặt về cộng đồng và văn hóa. Kiến trúc của ông tập trung hỗ trợ thiết thực cho các cộng đồng yếu thế thông qua nhiều dự án đa dạng như nhà cộng đồng, nhà ở công nhân, trường học cho trẻ em có hoàn cảnh khó khăn, làng nông thôn mới… Cách tiếp cận của ông kết hợp hài hòa giữa kiến thức hàn lâm và kinh nghiệm dân gian, yếu tố tự nhiên và văn hóa bản địa cốt lõi, trở thành minh chứng sống động cho việc bảo tồn và phát huy bản sắc địa phương trong bối cảnh đương đại. Ông đã đề xuất triết lý “kiến trúc hạnh phúc” – cho rằng kiến trúc không chỉ đơn thuần là thiết kế và tạo lập không gian, mà còn có thể mang lại công bằng và hạnh phúc cho con người.

Có trụ sở tại Kathmandu, Nepal, Nripal Adhikary điều hành ABARI – một đơn vị nghiên cứu, thiết kế và thi công kiến trúc cam kết mạnh mẽ với các giá trị xã hội và môi trường. Thông qua ABARI, ông thúc đẩy mô hình “tái thiết do người dân làm chủ”, lấy cảm hứng từ các phương pháp kiến trúc bản địa có khả năng thích ứng cao và đã được hoàn thiện qua nhiều thế kỷ. ABARI tập trung phát triển những phương thức đương đại để ứng dụng tri thức truyền thống vào thiết kế kiến trúc hiện đại. Bên cạnh đó, ông còn thực hiện nhiều nghiên cứu chuyên sâu và thử nghiệm vật liệu, đồng thời hiện thực hóa kết quả nghiên cứu thông qua các công trình thực tế – từ đó chứng minh tiềm năng về độ bền, quy mô và tính linh hoạt của vật liệu tự nhiên. Văn phòng kiến trúc ABARI hoạt động với niềm tin rằng: một cuộc sống lành mạnh, bền vững, sáng tạo và thịnh vượng hoàn toàn có thể đạt được từ việc tận dụng các tài nguyên thiên nhiên sẵn có quanh ta. ABARI tin rằng các tài nguyên tự nhiên có thể được “nhào nặn” thành những cấu kiện có độ bền và linh hoạt tương đương với vật liệu công nghiệp, đồng thời vẫn đảm bảo tính sinh thái, khả năng tái tạo, chi phí thấp, nhẹ, dễ vận chuyển và xử lý – điều này đặc biệt phù hợp với Nepal, nơi có hơn 50 loài tre bản địa, phân bố trên diện tích hơn 60.000 hecta. Thông qua ABARI, Nripal Adhikary tập trung nghiên cứu và khai thác các thực hành kiến trúc bản địa nhằm tạo ra các công trình mang phong cách đương đại, tích hợp các tiện ích hiện đại nhưng vẫn giữ được tinh thần truyền thống. Văn phòng chủ yếu sử dụng vật liệu tự nhiên tại địa phương như tre, đá, sậy và đất nung (adobe), thay vì bê tông và thép. ABARI đã xây dựng được chuỗi cung ứng cho phần lớn vật liệu sử dụng – hầu hết đều được thu mua tại địa phương. Đáng chú ý, ABARI còn hướng đến xây dựng các công trình có khả năng chống động đất, tiết kiệm năng lượng và thân thiện với môi trường – như một giải pháp thay thế bền vững cho phương pháp xây dựng thông thường. Bên cạnh thực hành thiết kế, Nripal Adhikary và nhóm của ông cũng thực hiện nhiều nghiên cứu và thử nghiệm nhằm “tái thiết kế” các vật liệu truyền thống để phù hợp hơn với thẩm mỹ và nhu cầu hiện đại. Văn phòng đặc biệt chú trọng đến việc thử nghiệm vật liệu và phát triển các giải pháp tái sử dụng chất thải sinh hoạt và phế thải xây dựng để tạo ra năng lượng và vật liệu mới. ABARI cũng tổ chức các chương trình đào tạo cho những ai quan tâm đến kỹ thuật xây dựng truyền thống. Tại hội thảo lần này, kiến trúc sư Nripal Adhikary sẽ chia sẻ những kiến thức và kinh nghiệm quý báu của mình trong việc thấu hiểu kiến trúc bản địa và ứng dụng thiết kế để góp phần tạo nên một thế giới tốt đẹp hơn.